به گزارش گاهیما، در هفته‌های اخیر، خبرهای جدیدی از سیاست‌ها و تصمیم‌ها پیرامون توسعه انرژی خورشیدی منتشر شده است. بر این اساس دولت، شهرداری‌ها و نهادهای مالی در چند ماه اخیر سه مسیر همزمان را برای گسترش برق خورشیدی گشوده‌اند: تأمین مالی از سوی شبکه بانکی، الزام‌های جدید ساختمانی و ورود برق خورشیدی خانگی به بورس انرژی. این تحولات اگرچه هنوز در آغاز راه قرار دارند، اما می‌توانند نقشه آینده بازار برق کشور را دگرگون کنند.

گام اول: تأمین مالی بانکی  
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، هفته گذشته در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در اصفهان اعلام کرد که نظام بانکی مأموریت یافته است برای پروژه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس و بزرگ‌مقیاس تامین مالی فراهم کند. به گفته او، طرح‌های کوچک از طریق تسهیلات بانکی میان بانک‌های مختلف تقسیم می‌شود و پروژه‌های بزرگ نیز از مسیر انتشار اوراق گواهی سپرده خاص تأمین اعتبار خواهند شد.
این خبر از آن رو اهمیت دارد که یکی از موانع اصلی توسعه تجدیدپذیرها در ایران، دشواری تأمین منابع مالی و ریسک بالای سرمایه‌گذاری بوده است. با ورود نظام بانکی و ابزارهای مالی جدید، سرمایه‌گذاران خرد و کلان می‌توانند اطمینان بیشتری به بازگشت سرمایه داشته باشند.
گام دوم: سیاست‌های شهری و مقررات ساختمانی
تحول دیگر در حوزه مقررات ملی ساختمان رقم خورده است. طبق ویرایش پنجم مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که در تیرماه ۱۴۰۴ ابلاغ شد، نصب سامانه خورشیدی در ساختمان‌های جدید الزامی خواهد بود. این مقررات از دی‌ماه ۱۴۰۴ لازم‌الاجراست و در عمل به این معناست که هر ساختمان تازه‌ای باید به نوعی تولیدکننده بخشی از برق مصرفی خود باشد.
همزمان، در استان مرکزی نخستین طرح تشویقی کشور برای نیروگاه‌های بامی کلید خورده است. طبق این طرح، سازندگان ساختمان‌ها در صورت نصب نیروگاه خورشیدی روی بام، بین ۲ تا ۵ درصد سطح اشغال اضافه دریافت می‌کنند؛ مشوقی که می‌تواند انگیزه‌ای عملی برای توسعه این فناوری در پروژه‌های مسکونی و تجاری باشد. به عنوان نمونه، یک برآورد انجام شده نشان می دهد در یک زمین ۲۰۰ متری نصب نیروگاه ۷ کیلوواتی می‌تواند درمجموع حدود ۴۸ مترمربع سطح اشغال اضافه به مالک بدهد.
نکته قابل توجه این‎جاست با توجه به مجوزی جدیدی که وزارت نیرو برای استفاده از اینورترهای هیبریدی در نیروگاه‌های خورشیدی انشعابی صادر کرده (گزارش صفحه ۱۰ تاریخ چهارشنبه ۱۲ شهریور)، مشترکان خانگی و صنعتی می‌توانند نه‌تنها برق تولیدی خود را به شبکه بفروشند، بلکه در زمان قطعی برق، از انرژی تولیدشده در محل نیز بهره‌مند شوند. 
گام سوم: فروش برق خورشیدی
 در بورس انرژی
سومین تحول مهم، ورود برق خورشیدی خانگی به بازار سرمایه است. بر اساس دستورالعمل جدید ساتبا، امکان فروش برق تولیدی سامانه‌های کوچک‌مقیاس در «تابلوی برق سبز» بورس انرژی فراهم شده است. این دستورالعمل زمینه تشکیل نهادهای تجمیع‌کننده برق تجدیدپذیر را ایجاد کرده تا خانوارها و صاحبان نیروگاه‌های کوچک بتوانند برق خود را در قالب نیروگاه مجازی عرضه کنند.
به گفته مسئولان ساتبا، این تصمیم فرصت تازه‌ای برای بخش خصوصی است تا از فروش مستقیم برق در بورس منتفع شود. خانوارها نیز می‌توانند علاوه بر تامین برق مصرفی، مازاد تولید را در بورس بفروشند یا به عنوان ذخیره در زمان قطعی از آن استفاده کنند.
چشم‌انداز؛ عبور از خاموشی
 و گام به سوی تحول انرژی
سه‌گام تازه دولت در حوزه بانکی، شهری و بازار سرمایه نشان می‌دهد که انرژی خورشیدی دیگر یک طرح جانبی یا آزمایشی نیست، بلکه به بخشی از استراتژی کلان انرژی کشور بدل شده است. با اجرای این سیاست‌ها، خانوارها می‌توانند علاوه بر کاهش هزینه برق، به منبع درآمدی پایدار دست یابند. صنایع و ساختمان‌های بزرگ نیز قادر خواهند بود با نصب نیروگاه‌های خورشیدی بخشی از ریسک خاموشی را پوشش دهند.
البته چالش‌هایی همچنان باقی است: از نوسان نرخ ارز و هزینه تجهیزات وارداتی گرفته تا نیاز به شبکه‌های پایدار برای اتصال نیروگاه‌های کوچک. با این حال، مجموعه اقدامات اخیر را می‌توان پرش سه‌گام برای خروج از چرخه تکراری کمبود برق و ورود به دوران جدیدی از انرژی‌های تجدیدپذیر دانست.

تحلیل مرتبط
حساب و کتاب یک نیروگاه خورشیدی خانگی
یک کارشناس انرژی در گفت‎وگو با خراسان، برآوردی از هزینه ها و درآمدهای یک نیروگاه برق خورشیدی خانگی مناسب برای یک آپارتمان ۴ طبقه با حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰  متر مربع زیربنا (۲۵۰ متر مربع زمین) را ارائه کرد. 
به گفته شعرباف هزینه ساخت یک نیروگاه خورشیدی هیبریدی ۱۰ کیلوواتی برای چنین ساختمانی بدون باتری حدود ۵۰۰ تا ۵۲۰ میلیون تومان و با باتری (با مشخصات: ۲.۵ کیلووات برای دو ساعت) حدود ۶۰۰ تا ۶۲۰ میلیون تومان است. 
چنین نیروگاهی می تواند مصارف مشاعات شامل آسانسور و روشنایی مشاعات  و درهای برقی یک ساختمان چهار یا ۵ طبقه را در ساعات قطعی برق و تا حدود دو ساعت جوابگو باشد.
وی افزود: اگر دولت بتواند ارز نیمایی یا ارزی با نرخ مناسب‌تر برای واردات تخصیص دهد، هزینه احداث نیروگاه می‌تواند تا حدود ۱۰۰ میلیون تومان کمتر شود. در صورت فروش تمام برق تولیدی چنین نیروگاهی در بورس انرژی، درآمد سالانه این نیروگاه (در شرایط فعلی) بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان تخمین زده می‌شود. این رقم بر اساس قیمت متوسط برق حدود چهار تا ۵ هزار تومان (در بورس انرژی) محاسبه شده است. اگر قیمت برق در بازار به سطح ۸ تا ۹ هزار تومان برسد – همان‌طور که تابستان امسال در برخی روزها مشاهده شد – درآمد سالانه می‌تواند تا ۱۸۰ میلیون تومان افزایش یابد. در این شرایط، دوره بازگشت سرمایه به‌شدت کاهش می‎یابد و سرمایه‌گذاری در نیروگاه خورشیدی جذاب‌تر می‌شود.
این کارشناس انرژی تاکید کرد:  نیروگاه ۱۰ کیلوواتی تقریباً حداکثر ظرفیت نیروگاه خانگی برای ابعاد یادشده به شمار می رود. در محاسبات یادشده، قیمت ها با توجه به تنوع نشان های تجاری اینورتر و پنل خورشیدی می تواند تغییر کند. از سوی دیگر ارقام تولید سالانه برق بسته به منطقه جغرافیایی و پارامترهای فنی نیروگاه می تواند متفاوت باشد که بر میزان فروش و درآمد سالانه اثرخواهد داشت. قیمت برق در بورس انرژی نیز متغیر دیگری است که در  برآورد بازده اقتصادی این نیروگاه ها موثر است.